خواص عسل: ۷ خاصیت علمی اثبات شده

عسل یک منبع غنی از مواد مغذی و آنتی اکسیدان می‌باشد که خواص ضدباکتریایی دارد و می‌تواند در رژیم غذایی مبتلایان به دیابت بکار رود.

عسل یک مایع شربت‌ مانند است که توسط زنبورها از شهد گیاهان ساخته می‌شود و در بسیاری از غذاها بکار می‌رود و در اشکال مختلف نیز در دسترس می‌باشد.

این ماده غذایی دارای مزایای بسیاری برای سلامتی است و در درمان‌های خانگی و طب مکمل نیز کاربرد دارد.

در این مطلب از دپارتمان تغذیه مجله سلامت دکتر بهشتیان با ۷ مزیت از خواص عسل برای سلامتی  که در تحقیقات مورد تایید قرار گرفته اند آشنا خواهید شد.

۱. مواد مغذی متنوع

یک قاشق غذاخوری یا ۲۰ گرم (گرم) عسل حاوی موارد زیر می‌باشد (+):

• انرژی: ۶۱ کالری
• چربی: ۰ گرم
• پروتئین: ۰ گرم
• کربوهیدرات: ۱۷ گرم
• فیبر: ۰ گرم
• ریبوفلاوین: ۱ درصد مقدار مورد نیاز روزانه (DV)
• مس: ۱ درصد مقدار مورد نیاز روزانه (DV)

می‌توان گفت عسل در واقع قند خالص است، هیچ چربی‌ای ندارد و مقادیر ناچیزی هم از پروتئین و فیبر در آن یافت می‌شود. عسل برخی مواد مغذی را به مقدار جزئی دارد، اما معمولاً بعنوان یک منبع سرشار از ویتامین‌ها و مواد معدنی مصرف نمی‌شود.

همچنین، شایان ذکر است که عسل یک ماده غنی از یک سری ترکیبات گیاهی مفید برای سلامتی است که به آنها پلی‌فنول‌ها می‌گویند.

خلاصه: از جمله خواص عسل این است که عمدتاً از قند تشکیل شده، مقادیر ناچیزی از چند ویتامین و ماده معدنی دارد و سرشار از ترکیبات گیاهی مفید برای سلامتی می‌باشد.

۲. منبع غنی آنتی ‌اکسیدان

عسل فرآوری‌ شده حاوی بسیاری از ترکیبات گیاهی زیست فعال و آنتی اکسیدان‌هایی مانند فلاونوئیدها و اسیدهای فنولیک‌ می‌باشد. عسل‌های تیره‌تر، آنتی‌اکسیدان‌ بیشتری نسبت به گونه‌های روشن‌تر دارند.

آنتی اکسیدان‌ها به خنثی کردن گونه‌های فعال اکسیژن (ROS) که می‌توانند در سلول‌ها انباشته شوند و آسیب‌هایی را بوجود آورند، کمک می‌کنند. این آسیب‌ها می‌توانند در امراضی مانند پیری زودرس، دیابت نوع دوم و بیماری قلبی نقش داشته باشند (+).

به این ترتیب، بسیاری از خواص عسل به محتوای آنتی اکسیدانی آن نسبت داده می‌شوند.

خلاصه: عسل حاوی چند آنتی اکسیدان از جمله اسیدهای فنولیک و فلاونوئیدها می‌باشد.

۳. قند خون را کمتر از شکر معمولی بالا می‌برد

در بحث مدیریت قند خون، عسل دارای مزایای بیشتر نسبت به شکر معمولی است.

اگرچه عسل مانند دیگر انواع شیرینی قند خون را بالا می‌برد، ولی آنتی اکسیدان‌های موجود در آن می‌توانند به درمان سندرم متابولیک و دیابت نوع دوم کمک کنند.

محققانی که خواص عسل را مورد بررسی قرار داده‌اند، دریافته‌اند که این ماده غذایی مفید می‌تواند مقدار آدیپونکتین موجود در خون را افزایش دهد، هورمونی که التهاب را کاهش داده و تنظیم قند خون را بهبود می‌بخشد. همچنین طبق شواهد موجود مصرف روزانه عسل می‌تواند قند خون ناشتا را در مبتلایان به دیابت نوع دوم بهبود بخشد (+).

با این حال، هرچند عسل برای دیابتی‌ها کمی بهتر از شکر تصفیه شده است، ولی باید در حد اعتدال مصرف شود.

همچنین باید به این نکته توجه داشت که برخی از تولیدکنندگان عسل آنرا با شیره رقیق می‌کنند و این چنین خواص عسل را کمرنگ می‌کنند. اگرچه تقلب در عسل در اکثر کشورها غیرقانونی است، ولی کماکان شایع است.

خلاصه:  از جمله خواص عسل این که برخی اثرات محافظتی مرتبط با کاهش قند خون را عرضه می‌کند، اما به ویژه در مبتلایان به دیابت نوع دوم باید در حد اعتدال مصرف شود.

۴. از خواص عسل: کمک به سلامت قلب

یکی دیگر از خواص عسل این است که می‌تواند به پیشگیری از بیماری قلبی کمک کند. طبق نتایج یک تحقیق، عسل می‌تواند به کاهش فشار خون، بهبود سطح چربی خون، تنظیم ضربان قلب و پیشگیری از مرگ سلول‌های سالم کمک کند و تمام این عوامل به بهبود عملکرد و سلامت قلب کمک می‌کنند.

یک مطالعه مشاهده‌ای روی خواص عسل، که بیش از ۴۵۰۰ نفر شخص بالای ۴۰ سال را تحت بررسی قرار داد، مصرف متعادل عسل به ریسک کمتر ابتلا به فشار خون بالا در زنان ربط داده شد. در ضمن، یک مطالعه روی جوندگان نشان داد که عسل به محافظت از قلب در برابر استرس اکسیداتیو کمک می‌کند.

مضاف بر اینکه، عسل خام معمولاً حاوی بره موم است، رزینی که توسط زنبورها از درختان شیره‌زا و گیاهان مشابه تولید می‌شود. بره موم می‌تواند سطح کلسترول و تری‌گلیسیرید را بهبود بخشد (+).

خلاصه: مصرف عسل به اثرات مفید بر سلامت قلب، از جمله کاهش فشار خون و چربی خون ربط داده می‌شود. با این حال، تحقیقات انسانی بیشتری در این زمینه لازم است.

۵. از خواص عسل: بهبود سوختگی و التیام زخم‌ها

کاربرد موضعی عسل برای التیام زخم و سوختگی یک سابقه تاریخی دارد. این رسم هنوز هم رایج است.

بازنگری ۲۶ مطالعه درباره خواص عسل و درمان زخم‌ها نشان داد که این ماده غذایی سودمند بیشترین تأثیر را بر بهبود سوختگی‌های جزئی و زخم‌های عفونی پس از جراحی دارد.

عسل مانوکا، به طور خاص، می‌تواند در درمان سوختگی بکار رود. البته، اگر سوختگی شدید باشد، درمان‌های خانگی، جایگزین مراقبت‌های اورژانسی نمی‌شوند و لازم است بیمار بلافاصله به مراکز مراقبت اورژانسی انتقال یابد.

محققان بر این باورند که قدرت شفابخش عسل ناشی از اثرات ضدباکتریایی و ضدالتهابی آن است.

خلاصه:  وقتی عسل روی پوست اعمال می‌شود، می‌تواند بخشی از یک برنامه درمانی موثر برای سوختگی‌ها، زخم‌ها و بسیاری از امراض پوستی دیگر باشد و خاصه در التیام زخم‌های پای ناشی از دیابت موثر است.

۶. از خواص عسل: کمک به درمان سرفه در کودکان

سرفه یک مشکل رایج در کودکان مبتلا به عفونت‌های دستگاه تنفسی فوقانی است. این عفونت‌ها می‌توانند بر کیفیت خواب و زندگی کودکان و والدین تأثیرگذار باشند.

یک بازنگری چند مطالعه درباره خواص عسل و سرفه در کودکان نشان داد که عسل بهتر از دیفن هیدرامین به کنترل علائم سرفه کمک می‌کند و حتی می‌تواند دوره سرفه را هم کاهش دهد.

یک بازنگری دیگر درباره خواص عسل خاطر نشان کرد که این ماده می‌تواند کیفیت خواب را در کودکان مبتلا به سرفه و نیز والدینشان بهبود بخشد. در ضمن، برخلاف برخی از داروهای سرفه، عسل هیچ گونه عوارض جانبی ندارد.

با این حال، به دلیل خطر بوتولیسم، هرگز و تحت هیچ شرایطی نباید به کودکان زیر یک سال عسل بدهید.

خلاصه: برای کودکان بالای یک سال، عسل می‌تواند بعنوان یک کاهنده طبیعی و ایمن برای سرفه عمل کند. طبق یافته‌های برخی از مطالعات، عسل حتی از داروهای خاص سرفه نیز موثرتر است.

۷. دسترسی و مصرف آسان

اغلب به راحتی می‌توانید عسل را به رژیم غذایی‌تان اضافه کنید. برای بهبود سطح آنتی‌ اکسیدان‌هایتان می‌توانید از عسل به جای شکر در رژیم غذایی‌تان استفاده کنید. عسل برای شیرین کردن ماست ساده، قهوه یا چای عالی است. همچنین می‌تواند در آشپزی و پخت‌وپز هم بکار رود.

در هر حال، به یاد داشته باشید که عسل یک نوع شیرینی است که مصرف آن موجب بالا رفتن قند خون می‌شود. خوردن مقادیر زیاد عسل، به ویژه به طور مداوم در یک مدت طولانی، می‌تواند در افزایش وزن نقش داشته باشد و خطر ابتلا به بیماری‌هایی نظیر دیابت نوع ۲ یا امراض قلبی را افزایش دهد (+).

خلاصه: می‌توانید از عسل برای شیرین کردن ماست یا نوشیدنی‌ها، بعنوان یکی از مواد اولیه در بسیاری از دستور پخت‌ها یا بعنوان یک درمان خانگی برای جراحات جزئی و سرفه استفاده کنید. البته از آنجا که عسل حاوی قند است، توصیه می‌شود مصرف آنرا محدود کنید.

نتیجه‌گیری خواص عسل

عسل به لطف ترکیبات مفیدی که در خود دارد، مانند آنتی اکسیدان‌ها و بره موم، دارای چند مزیت سلامتی بالقوه است.

عسل می‌تواند یک جایگزین عالی برای شکر باشد، اما باید در حد اعتدال مصرف شود، چون کماکان بعنوان یک قند عمل می‌کند.

همچنین، فراموش نکنید که کودکان زیر یک سال نباید عسل بخورند، زیرا خطر ابتلا به بوتولیسم در آنها افزایش می‌یابد.

منبع: مجله بهداشت دکتر بهشتیان